Pszczoły to owady tworzące bardzo ciekawą społeczność, dobrze zorganizowaną i mającą swoje zwyczaje. Jak rozległa jest twoja wiedza na temat pszczół? Czy znasz ich rodzaje i potrafisz wyjaśnić, czym się zajmują? Dowiedz się więcej na temat pszczelej rodziny!
Rodzina pszczela jako zorganizowana społeczność
W pszczelej rodzinie rozróżniamy pszczoły robotnice, trutnie oraz królową pszczelą. Matka i robotnice pszczele są diploidalne, trutnie natomiast haploidalne. Ich liczebność w ulu zmienia się w ciągu roku. Latem w ulu może się znajdować nawet 20-40 tys. robotnic, 300 do 3000 trutni i 1 matka pszczela. Zimą o wiele mniej: kilka trutni, 10 tys. robotnic i królowa.
Pszczoły przechodzą przeobrażenie zupełne. Z jaj przekształcają się w poczwarki, a z nich dopiero wykluwają się dorosłe postacie zwane imago. Z jaj diploidalnych, które składa królowa, wylęgają się samice. W zależności od tego, czym są karmione, są to albo robotnice, albo matki pszczele. Robotnice są odżywiane mleczkiem przez 3 dni, a matki pszczele do czasu przeistoczenia się w poczwarkę. Z jaj niezapłodnionych, które złoży królowa, wylęgają się samce (trutnie).
Zawsze po trzech dniach z jaj wylęgają się larwy. Później, w zależności od ich przeznaczenia, po dwóch tygodniach przepoczwarzają się w matki, po trzech tygodniach w robotnice, a po czterech tygodniach w trutnie. Gdy pojawi się kilka nowych pszczelich matek, pierwsza z nich zabija inne, a w wieku sześciu dni odbywa lot godowy i zostaje unasienniona, by złożyć jaja. Później przylatuje do gniazda, które do tego czasu powinna opuścić stara matka. Pszczela rodzina może być aktywna przez wiele lat, jeśli może bezpiecznie przezimować w ulu.
Rozwój pszczół dzień po dniu:
- jajo – 1-3 dni;
- larwa – 4-8 dni, przez pierwsze 3 dni larwy są odżywiane pszczelim mleczkiem;
- poczwarka – 8-19 dni, matka 8 dni, robotnica 12 dni, truteń 14 dni;
- imago – od 16 dnia – dorosła postać owada, 16 dni matka, 21 dni robotnica, 24 dni truteń.
Charakterystyka królowej matki
W każdym ulu najważniejsza jest królowa matka. Jej głównym zadaniem jest składanie jaj, a ich liczba dziennie dochodzi do 1500. W procesie napełniania jej zbiornika nasiennego nasieniem uczestniczy wiele trutni. Każda pszczela matka kopuluje zaledwie jeden raz w ciągu całego swojego życia podczas lotu godowego, który odbywa się od 5 do 8 dnia od osiągnięcia dorosłej formy.
Królową łatwo rozpoznać ze względu na jej większy, nieco spiczasty odwłok, owalną głowę oraz brak narządów do zbierania pyłku. Nie ma także gruczołów zapachowych oraz woskowych. Matka pszczela rozwija się w komórce, która jest nazywana matecznikiem. Wymienia się matkę ratunkową, rojową oraz cichej wymiany. Długość życia królowej wynosi 3 do 5 lat. W pasiekach jednak zaleca się częstszą wymianę. Dzięki prowadzeniu hodowli matek pszczelich ten proces jest możliwy.
Życie trutni
Trutnie to pszczoły bezczynne. Dołączają do pszczelej rodziny wiosną, jest ich wtedy około kilku tysięcy. Nie zajmują się zbieraniem pyłku, nie pełnią też żadnej funkcji społecznej w pszczelej rodzinie. Ich jedynym zadaniem jest unasiennienie królowej podczas lotu godowego. Trutnie, które biorą udział w tym procesie, giną tuż po nim, pozostałe wegetują w gnieździe do jesieni. Później inne pszczoły wypędzają je z ula, wskutek czego giną z chłodu. Czas życia trutnia wynosi około 50 dni.
Robotnice, czyli pszczoły pracujące
Robotnice żyją w ulu wraz z pszczelą matką. Ich liczba zmienia się w zależności od pory roku. Latem robotnice żyją około 38 dni, zimą pół roku. Zajmują się zadaniami, które matka przekazuje im za pomocą feromonów.
Najważniejsze z nich to:
- czyszczenie komórek, w których matka składa jaja,
- wypacanie wosku oraz budowa plastrów,
- opieka nad larwami,
- obrona ula,
- odbiór nektaru od zbieraczek,
- przenoszenie pokarmu oraz wody,
- wentylowanie ula.
Cykl życia dorosłej robotnicy pszczelej:
- 1-3 dzień – czyszczenie komórek w plastrze, by przygotować je na nowe pokolenia pszczół. Do przygotowania jednej komórki plastra potrzebnych jest 15-30 pszczół;
- 4-6 dzień – karmienie starszych larw pierzgą z miodem oraz mleczkiem, jedna robotnica może wykarmić do 3 larw;
- 7-14 dzień – odbieranie pyłku (przez nas zbierany jest przy pomocy poławiacza pyłku) i nektaru od zbieraczek. W tym cyklu wyróżnia się 9 dzień, kiedy pszczoły zwane woszczarkami odbudowują plastry, dla których ramki pszczele stanowią oparcie;
- 15-18 dzień – budowa plastrów;
- 19-21 dzień – obrona gniazda;
- od 21 dnia do śmierci – praca zbieraczki – ze składników znajdujących się w pokarmie robotnice wytwarzają miód oraz wosk. Każda pszczoła wybiera jeden typ kwiatów i transportuje do ula jeden pożytek. Zbieraczki mogą gromadzić pyłek albo nektar.
Ciekawe życie pszczół
Pszczela rodzina jest bardzo dobrze zorganizowana. By lepiej zrozumieć działania tych niezwykłych owadów i dzięki temu zwiększyć swoje umiejętności pszczelarskie, ważne jest, by poznać cykl życia pszczół i ich charakterystyczne cechy. Zaawansowana wiedza pomoże lepiej zadbać o pszczoły i uzyskać najwyżej jakości, smaczny pszczeli miód.
[Materiał zewnętrzny]
